🔹بطور کلی گروهی از عناصر خاص در جدول تناوبی عناصر، مورد نیاز تمامی گیاهان می باشند که در دوره های مختلف رشد گیاهی به مصرف گیاه می رسند. میزان مورد نیاز این عناصر در گیاهان مختلف متفاوت است، اما به طور کلی از نظر میزان استفاده گیاهان از این عناصر، به دو دسته ماکروالمنت یا عناصر پر مصرف و میکرو المنت یا الیگو المنت یا عناصر کم مصرف تقسیم بندی می شوند.
تفاوت عناصر کم مصرف و پرمصرف نه در تعداد دفعات مصرف بلکه در میزان مصرف آنهاست. بسیاری به اشتباه تصور می کنند، عنصر کم مصرف را باید به دفعات کم ولی به مقدار زیاد استفاده کرد، در صورتی که عکس این موضوع صادق است. یعنی در تغذیه گیاه، هر وقت ازت یا فسفر به گیاه داده شد، لازم است از کود آهن هم استفاده شود ولی به مقدار بسیار کمتر (کشت هیدروپونیک)
✔️ماکرو المنت های(عناصر پر مصرف) مورد نیاز گیاه:
1⃣ ازت:
✅اثرات مفید :
در رشد رویشی گیاه موثر است،ازدیاد کود ازت موجب کاهش رشد زایشی گیاه و ریزش گل می شود.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود ارت موجب زردی برگهای پیر و افت رشد رویشی گیاه میگردد.در اثر گسترش،به تدریج برگهای بالایی نیز زرد میشوند.
2⃣ فسفر
✅اثرات مفید :
فسفر در ریشه زایی و توسعه ریشه نقش عمده دارد، علت کمبود فسفر معمولا PH بالای خاک ذکر می گردد.
☑️علائم کمبود :
در اثر کمبود این عنصر برگهای جوان گیاه کوچک شده و جوانه انتهایی ضعیف میگردد،در نتیجه گیاه از رشد خوبی برخوردار نخواهد بود.
3⃣ پتاسیم :
✅اثرات مفید :
نقش این عنصر در گلدهی تلقیح گل و میوه دهی،و مقاومت در برابر بیماری ها می باشد.
☑️علائم کمبود :
در اثر کمبود این عنصر حاشیه برگهای پایین زرد شده و به مرور می سوزد و به سمت بالا گسترش میابد.
4⃣ گوگرد :
✅اثرات مفید :
نقش اصلی گوگرد در تنظیم PH خاک و اسیدی کردن آن است.این عنصر به صورت گاز SO2 نیز توسط گیاه جذب میگردد،میتوان از این عنصر در خاکهای آهکی به منظور کم کردن PHخاک استفاده کرد.این عنصر با عنصر (میکرو) مولیبدن رقابت دارد.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود،مانند عنصر ازت است با این تفاوت که علائم در برگهای جوان و بالایی ظهور می کند.
5⃣ منیزیم :
✅اثرات مفید :
منیزیم در ساختار کلروفیل حضور دارد،همچنین در انتقال انرژی نیز نقش دارند.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود،بصورت زردی برگهای پایینی رخ میدهد در حالی که رگبرگها سبز هستند،در صورت ادامه کمبود،بصورت لکه های نکروزه درامده و برگها به طرف بالا جمع شده و حالت فنجانی میگیرند.
6⃣کلسیم :
✅اثرات مفید :
کلسیم در ساختار دیواره سلولی گیاه نقش عمده دارد،با شست و شوی زیاد از دسترس گیاه خارج میشود،بنابراین در خاکهای شنی کمبود بیشتری دیده میشود.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود به صورت لکه های نقره ای رنگ بین رگبرگها مشاهده میگردد.
✔️میکروالمنت های مورد نیاز گیاه (عناصر کم مصرف)
1⃣ آهن :
✅اثرات مفید :
در متابولیسم،فتوسنتز و تنفس نقش مهمی دارد،آهن با منگنز اثر جذب رقابتی دارد.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود آهن مانند علائم کمبود منیزیم میباشد،با این تفاوت که علائم کمبود آهن در برگهای بالایی مشاهده میگردد.
2⃣ منگنز :
✅اثرات مفید :
نقش این عنصر در فتوسنتز و تبادل هیدروکربن ها و ازت میباشد،در PHپایین جذب می گردد.
☑️علائم کمبود :
برگهای پایین رنگ پریده شده و به مروز زمان به بالا گسترش میابد.
3⃣ روی :
✅اثرات مفید :
نقش روی در تبادل انرژِ و مواد مختلف و هیدروکربن ها است.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود روی شامل ظهور لکه های بین رگبرگی میباشد.
4⃣ مولیبدن :
✅اثرات مفید :
این عنصر در تبادل مواد نقش دارد،با پایین آمدن PH خاک جذب آن بالا می رود،همچنین وجود عنصر فسفر جذب مولیبدن را زیاد میکند.
☑️علائم کمبود :
کمبود مولیبدن به ندرت مشاهده شده است.
5⃣ مس :
✅اثرات مفید :
مس در تولید پروتئین گیاهی نقش دارد.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود این عنصر نیز به ندرت مشاهده میگردد،رنگ برگها به رنگ شبز روشن متمایل به برنزه درامده و حاشیه برگها به پایین خم می گردد.
6⃣ بور :
✅اثرات مفید :
در تلقیح گل و رشد ریشه موثر است.
☑️علائم کمبود :
علائم کمبود بصورت زردی در نوک برگهای جوان مشاهده میگردد.
به جز عناصر ماکرو و میکروی فوق،عناصر اکسیژن،کربن و هیدروژن نیز جز ماکروالمنت ها محسوب می گردند، که گیاه آنها را از طریق هوا تامین می کند (البته اکسیژن هم از طریق آب،هم هوا و هم خاک تامین می شود)